De kwaliteitsborger toetst op de eisen uit het Bouwbesluit. Voor zover andere partijen dan de gemeente daar eisen aan stellen, worden die meegenomen. Eisen uit andere wetgeving, bijvoorbeeld t.a.v. milieu zijn geen taak voor de kwaliteitsborger.
De wet schrijft voor dat voor het bouwen in gevolgklasse 1 een onafhankelijk kwaliteitsborger aanwezig moet zijn die een voor het betreffende bouwwerk toegelaten instrument toepast. De wet schrijft niet voor wie de kwaliteitsborger contracteert.
De vergunninghouder moet zorg te dragen voor het aanstellen van een kwaliteitsborger. Contracteren kan dus door de vergunninghouder zelf (opdrachtgever), of door de aannemer. Wie dat in de praktijk doet, zal vooral afhangen van de wens van de opdrachtgever. Een aannemer kan zelf – al dan niet in overleg met zijn opdrachtgever – een kwaliteitsborger kiezen en contracteren. De kwaliteitsborger moet minimaal voor de start van de bouw bekend zijn en worden gemeld zijn aan de gemeente. In de praktijk is het natuurlijk handig om de kwaliteitsborger eerder te contracteren.
Aan de onafhankelijkheid van de kwaliteitsborger worden eisen gesteld in de wet en in de toegelaten instrumenten, met toezicht van de instrumentbeheerder. De instrumentaanbieder verleent de kwaliteitsborger daartoe het recht en houdt toezicht op het werk van de kwaliteitsborger. Dat kan door certificering, maar het hoeft niet. De toegelaten instrumenten en de bijbehorende goedgekeurde kwaliteitsborgers worden in een landelijke database opgenomen. Deze database is openbaar toegankelijk.
Opleidingseisen of opleidingen voor kwaliteitsborgers zijn nog niet vastgelegd!
Wanneer een kwaliteitsborger een fout maakt
De kwaliteitsborger houdt toezicht door middel van een instrument. Als daar fouten in gemaakt worden kan hij onterecht zaken goedkeuren die vaak pas later aan het licht zullen komen. In dat geval is de borger aansprakelijk te stellen door de aannemer. Het instrument regelt hoe hiermee wordt omgegaan. De borger wordt echter nooit volledig aansprakelijk voor het maken van een fout, slechts voor het niet ontdekken hiervan. In het geval dat er conflict op treedt tijdens het bouwproces kan een andere kwaliteitsborger worden ingeschakeld. Dit betekent echter wel dat het proces rond het borgingsplan en vergunningverlening opnieuw doorlopen moet worden.
Daardoor is het raadzaam er als aannemer zelf voor te zorgen dat alle kritische stappen aantoonbaar zijn gedocumenteerd op een wijze die toekomstige discussie over de kwaliteit van de uitvoering zoveel mogelijk uitsluit. Dit geldt ook voor diensten uitgevoerd door onderaannemers en voor de kwaliteit van de ingekochte materialen.
En wie gaat dat betalen?
De kosten die de kwaliteitsborger berekent komen bij de bouwsom en worden daarmee doorberekend aan de opdrachtgever. Eventuele extra kosten voor de aannemer, bijv. als gevolg van (extra) controles die de kwaliteitsborger opneemt in het borgingsplan of omdat de opdrachtgever een (uitgebreid) opleverdossier verlangt, kunnen ook aan de opdrachtgever worden doorberekent. De aannemer kan zelf bepalen of en hoeverre hij deze kosten, al dan niet als aparte post, in de offerte verwerkt. Eventueel kunnen deze kosten als stelpost worden opgenomen.
